Co to jest fibromialgia i kto na nią choruje?

Fibromialgia 1990 - 2010

W 1990 roku Amerykańskie Kolegium Reumatologii (American College of Rheumatology) zdefiniowało fibromialgię jako jednostkę chorobową i określiło kryteria diagnostyczne. Wymienione poniżej kryteria diagnostyczne fibromialgii zostały określone przez American College of Rheumatology w 1990 roku zostały przedstawione w zakładce → rozpoznanie .

Fibromialgia jest zaliczana do grupy chorób określanych mianem „reumatyzmu tkanek miękkich” lub reumatyzmu pozastawowego. Choroba ta jest najczęstszym schorzeniem związanym z przewlekłymi, rozlanymi bólami okołostawowymi. Bólom towarzyszy tkliwość (przeczulica) tkanek miękkich w charakterystycznych punktach (tender points) oraz sztywność mięśni i tkanek okołostawowych. Poza tym występuje ciężkie, ogólne, przewlekłe zmęczenie (chronic fatigue syndrom), obniżenie nastroju (depresja) oraz zaburzenia snu. Wymienionym objawom, określanym jako kryteria główne, towarzyszą inne mniej lub bardziej nasilone zaburzenia zwane wegetatywnymi i funkcjonalnymi.

Różnorodność i mnogość objawów towarzyszących fibromialgii jest prawdziwą zmorą chorych, gdyż ich obecność jest przyczyną często bezproduktywnych wizyt u różnych specjalistów. 

Wyliczono, że średni czas upływający od początku objawów do ustalenia rozpoznania wynosi około 5 lat, a w tym czasie chory odbywa średnio 15 wizyt u lekarzy różnych specjalności. Ocenia się, że od 2 do 5 % całej populacji cierpi na fibromialgię. Czyli od 16 do nawet 40 milionów ludzi na świecie ma fibromialgię. Częstość występowania fibromialgii w niektórych krajach:

Występowanie fibromialgii w różnych populacjach i grupach.

• Wśród kobiet w wieku 20 do 49 w  miejscowości Arendal, Norwegia wyniosło 10.5 %
• Wśród kobiet w Trabzon, Turcja w wieku 20 do 64 lat wyniosło 3.6 %.
• Wśród dzieci w wieku szkolnym (9–15 lat) w Meksyku stwierdzono występowanie fibromialgii u 1.2 % badanych.
• Wsród osób starszych, 65 lat lub więcej, w São Paulo, Brazylia, wskaźnik wyniósł 5.5% [34].
• Wśród chorych hospitalizowanych w oddziale opieki podstawowej w Seulu, Korea Południowa , wskaźnik wyniósł 1.7%[35].
• Gallinaro i wsp. [36] stwierdzili występowanie fibromialgii u 10.4% pracowników zakładów metalowych, którzy nie mieli urazu na skutek chronicznego przeciążenia mięśni i ścięgien (tzw. zespół RSI*) i aż 58.8% u tych którzy mieli te zespół.
• Wśród pracowników zakładów tekstylnych w Denizli, Turcja 7,3% (9.0% kobiety, 0.8% mężczyźni)
• Wśród pracowników szpitalnych w Japonii, – 1.0% kobiety, – 0.5% mężczyźni [38].
• W społeczności Amiszów w Londynie, prowincja Ontario, Kanada 7.3% (10.4% wśród kobiet i 3.7% wśród mężczyzn).

Występowanie fibromialgii w różnych populacjach i grupach.

• Wśród pacjentów opieki podstawowej dla ubogiej ludności w mieście Embu, stan São Paulo, Brazylia, 4.4% [40].
• Wśród chorych praktyki prywatnej 16 lekarzy, w regionie Marche, Włochy 2.2% [27],
• Wśród chorych niemieckiej firmy ubezpieczeniowej – kobiety 0.4%, – mężczyźni 0.05% [41].
• Według amerykańskiej agencji Kontroli i Prewencji Chorób fibromialgia występuje u 3.4% kobiet i u 0.5% mężczyzn w amerykańskiej populacji. [U.S. Centers for Disease Control and Prevention*]

Na fibromialgię chorować może każdy, nawet dzieci. Kobiety choruję ok. 5 - 10 razy częściej niż mężczyźni. Większość chorych jest w wieku 35 - 65 lat, czyli w wieku aktywności zawodowej.

Pierwotna fibromialgia młodocianych jest to mięśniowo-szkieletowy zespół bólowy charakteryzujący się mnogimi dyskretnymi punktami tkliwymi, zmęczeniem, zaburzeniami snu, w okresie dziecięcym lub młodocianym. Pierwotna fibromialgia młodocianych ma przewlekły przebieg i może wymagać interdyscyplinarnego podejścia dla ustalenia stałej terapii schorzenia. Doświadczany ból jest modulowany przez aktywność fizyczną, niepokój, stres czy czynniki pogodowe. Rozpoznanie opiera się na stwierdzeniu obecności lub braku specyficznych kryteriów diagnostycznych charakterystycznych dla pierwotnej fibromialgii młodocianych. Przewlekły charakter choroby może powodować problemy w rozwoju psychofizycznym dziecka i mieć negatywny wpływ na proces dojrzewania dziecka*.

Fibromialgia jest jedną z najczęstszych, obok choroby zwyrodnieniowej stawów, rozpoznawanych jednostek reumatologicznych Fibromialgia rozpoznawana jest głównie w krajach o dużej dynamice rozwoju cywilizacyjnego, na przykład w Stanach Zjednoczonych liczbę chorych szacuje się na około 8 mln.

Fibromialgia po 2010 roku

Gdy badamy epidemiologię fibromialgii ważnym jest, aby rozumieć wpływ tego schorzenia na chorą, jej rodzinę i środowisko. Zmodyfikowanie przez ACR w 2010 roku kryteriów diagnostycznych fibromialgii, bez konieczności oceny „tender points” pozwoli na przeprowadzenie szerokich badań epidemiologicznych w różnych krajach i kontynentach. Pozwoli również na ocenę uwarunkowań socjodemograficznych fibromialgii i jej współwystępowanie z innymi chorobami.

Na podstawie wielu (kilkudziesięciu) badań epidemiologicznych przeprowadzonych zgodnie z kryteriami diagnostycznymi opublikowanymi przez ACR w 1990 roku przeciętne występowanie fibromialgii wyniosło ok. 2,7 % globalnej populacji.

Obecnie dostępne są jedynie 3 badania z zastosowaniem nowych (2010) kryteriów diagnostycznych dla fibromialgii (USA¹, Niemcy², Tajlandia³). Wydaje się, że nowe kryteria mają wyższą czułość oraz niższą specyficzność (w odniesieniu do kryteriów ACR 1990), co może przejawiać się w zwiększeniu częstości rozpoznawania występowania fibromialgii.