Dieta i fibromialgia

Wielu badaczy, lekarzy i terapeutów podkreśla, że odpowiednie żywienie może być bardzo pomocne w postępowaniu w fibromialgii. Właściwa dieta sprzyja łagodzeniu objawów i uzyskaniu remisji choroby. Kilka substancji, które odgrywają kluczową rolę w przebiegu fibromialgii jest ściśle związanych z dietą.

Serotonina i tryptofan

Wśród przyczyn fibromialgii niewątpliwą rolę odgrywa zaburzony metabolizm serotoniny. Serotonina jest określana hormonem szczęścia. Jest ona substancją odgrywającą kluczową rolę w naszym samopoczuciu i nastroju. Stwierdzono niezbicie, że wzrost poziomu serotoniny poprawia nastrój. Z drugiej zaś strony u osób z depresją stwierdzono niskie poziomy serotoniny. Źródłem dla produkcji serotoniny przez nasz układ nerwowy jest tryptofan. Jest on tzw. egzogennym aminokwasem, czyli takim, którego nasz organizm nie potrafi sam zbudować i który tak jak witamina musi być dostarczony w pożywieniu. Naturalnymi, dobrymi źródłami tryptofanu są produkty bogate w białko np: przetwory mleczne (biały i żółty ser), jogurt, kefir, produkty sojowe, pestki dyni, spirulina, jaja, mięso – zwłaszcza drobiowe, ryby, banany. Poniżej w tabeli przedstawiono zawartość tryptofanu w różnych pokarmach.

Zawartość tryptofanu w 100 g wybranych produktów spożywczych

Produkty pochodzenia roślinnego	Produkty pochodzenia zwierzęcego
pestki dyni: 0,57g nasiona sezamu: 0,37g pestki słonecznika: 0,35g siemię lniane: 0,30g kakao: 0,29g orzechy włoskie, laskowe: 0,19g płatki owsiane: 0,18g szpinak: 0,1g brokuły: 0,03g banan: 0,01g	ser mozarella: 0,52g ser żółty: 0,35g mięso wieprzowe: 0,32g mięso drobiowe: 0,3g tuńczyk: 0,3g pstrąg: 0,28g makrela wędzona, dorsz: 0,26g łosoś: 0,25g jajko gotowane: 0,15g mleko: 0,04g

Na wchłanianie tryptofanu wypływają obecne w diecie m.in. białka i węglowodany. Produkty bogate w białko zmniejszają wchłanianie tryptofanu, ze względu na większą zawartość wielu innych długołańcuchowych aminokwasów. Dochodzi przez to do konkurencji między aminokwasami i ich przyswajanie przez mózg spada. Węglowodany natomiast zwiększają wchłanianie tryptofanu z diety, gdyż prowadzą do zwiększenia wydzielania insuliny wpływającej na poprawę przyswajalności konkurujących z tryptofanem długołańcuchowych aminokwasów przez mięśnie szkieletowe, co ułatwia tryptofanowi pokonanie bariery "krew – mózg"

Pokarmy zalecane w fibromialgii

Jest bezdyskusyjne, że zapalenie uruchamia układ krzepnięcia i odwrotnie. Obecnie wiemy, że kaskada krzepnięcia ma właściwości prozapalne. Odwrotnie peptyd Bβ15–42 skutecznie działa przeciwzapalnie i chroni barierę śródbłonkową. Dlatego modulacja układu krzepnięcia może z jednej strony zmniejszać zapalenie, z drugiej zaś być przyczyną krwawienia. Dlatego terapia nacelowana na przeciwzapalne oddziaływanie na układ krzepnięcia bez negatywnego wpływu na antykoagulacyjne działanie układu krzepnięcia jest nowym trendem w leczeniu zapalenia.

Owoc ananasa

Zainteresowanie badaczy przyciąga proteolityczny enzym z owocu ananasa – bromelaina. Bromelaina jest silnym środkiem przeciwzapalnym, który łagodzi bóle i opuchliznę oraz wspomaga gojenie tkanek. Jest to enzym rozkładający i ścinający białko, który naturalnie występuje w świeżych ananasach. Są dowody wskazują, że bromelaina przyjmowana doustnie jest wchłaniana przez ludzi w stanie nienaruszonym nawet w 40%. W większości badań zastosowano bromelainę w tabletkach ale oczywiście nie można wykluczyć, że świeży ananas i sok ananasowy również może wykazywać podobne działanie. Aby zapoznać się z poszerzoną informacją w języku angielskim nt. bromelainy kliknij na link obok → Bromelain Monography (plik pdf)

Ekstrakt oliwki

Działanie anty-nocyceptywne^* i przeciwzapalne oleoakantalu. Oleoakantal jest naturalnym związkiem fenolowym występujący w wielu roślinach, zaś dużej obfitości w owocach oliwki, zwłaszcza w nasieniu znajdującym się wewnątrz pestki, a także innych częściach rośliny takich jak liście i korzeń.

1. Ból receptorowy – nocyceptywny – powstaje przez drażnienie receptorów bólowych (nocyceptywnych) przez rożne substancje zwane mediatorami stanu zapalnego. Możemy wyróżnić dwa typy nocyceptorów: somatyczne (w skórze, mięśniach i stawach) oraz trzewne (w narządach).
2. Ból niereceptorowy – neuropatyczny – powstaje w wyniku uszkodzenia struktur układu nerwowego. Ból neuropatyczny może wywodzić się zarówno z ośrodkowego, jak i z obwodowego układu nerwowego. Jego przyczyny mogą być różnorodne, na przykład: bezpośredni uraz, zakażenie, niedokrwienie, choroby metaboliczne, naciek nowotworowy.
3. Ból ostry – zazwyczaj jest krótkotrwały, o ściśle określonej lokalizacji. Najczęstsze przyczyny to: urazy, ból wieńcowy, kolka nerkowa, kolka żółciowa, zapalenie wyrostka robaczkowego, ostre stany zapalne tkanek.
4. Ból przewlekły – trwa zazwyczaj powyżej 3 miesięcy, jest uporczywy, nawracający i wymaga stałego leczenia przeciwbólowego. Najczęstsze przyczyny to: ból nowotworowy, reumatyczny, migrenowy, pourazowy, przewlekłe stany zapalne narządów, ból związany z chorobami zwyrodnieniowymi, ból fantomowy. Zaczynają działać tutaj nieco inne mechanizmy przewodzenia niż wcześniej, włączają się nowe kanały jonowe, mogą wytwarzać się nowe połączenia z innymi komórkami i droga staje się bardziej rozgałęziona i złożona. Zmienia się wygląd, kształt i budowa komórek przewodzących bodźce bólowe. Efektem tych zmian jest swoiste zgromadzenie się impulsów bólowych w rdzeniu kręgowym. Jest to tzw. pamięć bólu.

Ekstrakt stokrotki

Ekstrakty stokrotki są tradycyjnie stosowane ze względu na ich właściwości łagodzące, uśmierzające i przeciwzapalne. Najczęściej stosowane są ekstrakty z kwiatu stokrotki, ale też stosowane są ekstrakty z innych części rośliny. Ekstrakty są stosowane zewnętrznie jako składniki licznych preparatów kosmetycznych oraz wewnętrznie tradycyjnie jako napary i herbatki.

Składniki ekstraktu stokrotki wykazują działanie gojące, są skuteczne nawet przy trudno gojących się ranach, owrzodzeniach, stanach zapalnych, wybroczynach. Działają korzystnie w przypadku skóry naczynkowej, z trądzikiem różowatym i pospolitym, działają obkurczająco na naczynia, zmniejszają i łagodzą zaczerwienienia i rumień skóry, łagodzą obrzęki i sińce, np. okolic oczu czy po stłuczeniach ciała. Mają również właściwości zwalczające wolne rodniki, spowalniają proces starzenia skóry, wpływają na jędrność i elastyczność skóry.

Ekstrakt winogron

Rezweratrol

Rezweratrol należy związek z grupy polifenoli występujący w wielu roślinach w tym w winogronach, orzeszkach ziemnych, żurawiach, krzewach rdestowca ostrokończystego (Polygonum cuspidatum), aronii oraz wielu innych. Cząsteczka rezweratrolu należy do flawonoidów pochodzenia roślinnego i ma budowę zbliżoną do estrogenu pochodzenia zwierzęcego, dlatego jest określana jako hormon roślinny (fitoestrogen) o działaniu podobnym do estrogenu ludzkiego.

Związki polifenolowe obejmują związki fenolowe (pochodne kwasu benzoesowego i cynamonowego) oraz flawonoidy, które można podzielić na 6 podklas: (1) flawony (2) flawanony, (3) flawonole (4) flawanole (5) izoflawony oraz (6) antocyjany

Rezweratrol wykazuje szereg istotnych właściwości prozdrowotnych. Jest przede wszystkim bardzo silnym przeciwutleniaczem (antyoksydantem).

Kwercetyna

. . .

Myalgan to popularny suplement diety dostarczający tryptofan i ekstrakty roślinne.

proMyalgan to popularny suplement diety dostarczający taurynę i ekstrakty roślinne.

Pokarmy bogate w taurynę

Tauryna jest nietypowym siarkowym aminokwasem, czyli aminokwasem zawierającym grupę sulfhydrylową. Tauryna nie należy do aminokwasów budulcowych, tworzących peptydy i białka. Zamiast tego znajduje sie w stanie wolnym w płynie pozakomórkowym. Organizm ludzi dorosłych potrafi wytworzyć w niewielkich ilościach taurynę z siarkowych (egzogennych) aminokwasów takich jak metionina lub cysteina. Jednak uzupełnienie może być niezbędne. Noworodki i małe niemowlęta nie potrafią wytworzyć tauryny, wg badań zamieszczonych w Journal of Neonatology (1977) i muszą otrzymywać ją w pokarmach zawierających taurynę.

Taurynę zawiera wiele pokarmów, przede wszystkim pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza owoce morza .

Kwas arachidonowy i cukier

Kwas arachidonowy może odgrywać negatywną rolę w chorobach zapalnych i zespołach bólowych. Jest on lipidowym składnikiem błon komórkowych i surowcem do produkcji m. in. prozapalnych prostaglandyn i leukotrienów. Ostatnie badania wskazują, że spożycie cukrów prostych lub węglowodanów szybko wchłanialnych, istotnie sprzyja zwiększaniu poziomu kwasu arachidonowego w komórkach. Proces oksydacyjny prowadzi do uwalniania kwasu arachidonowego i do tworzenia prozaplanych substancji, które są "przywoływane" poprzez bodźce zwiększonego odczuwania bólu. Dlatego należy ograniczyć w diecie spożycie cukrów prostych: cukier spożywczy, słodycze, miód, dżem, itp. Korzystne jest również ograniczenie w pożywieniu produktów mających wysoką zawartość kwasu arachidonowego. Do produktów takich należą: smalec wieprzowy, wątroba wieprzowa i przetwory, mięso wieprzowe, mięso tuńczyka, żółtko jaja.

Pokarmy, które należy unikać w fibromialgii

Jedzenie, które spożywamy może zawierać pewne związki chemiczne, które mogą wyzwolić lub uruchomić neuroprzekaźniki wpływające na nasze odczuwanie bólu. I chociaż niewiele jest badań dotyczących diety w fibromialgii, to przestrzeganie wymienionych poniżej prostych zasad nie tylko nie jest szkodliwe, ale może pomóc radzić sobie w sytuacji przewlekłego bólu.

Ogranicz cukier, na tyle, ile jest to możliwe. Cukier, zwłaszcza prosty, wyzwala wydzielanie insuliny, a podniesione poziomy insuliny zazwyczaj dramatycznie pogarszają ból. Jeśli chcemy ograniczyć wszelkie cukry proste, należy również ograniczyć świeżo wyciskane soki owocowe. Należy preferować spożywanie całych owoców. Poza tym należy unikać owoców ze szczególnie wysoką zawartością cukru, takich jak na przykład (obok podano procentową zawartość cukru na 100 gram owocu)

winogrona – 16, 3%
figi – 16,3 %
liczi – 15, 2%
granaty – 13,7 %
mango – 13,7 %
czereśnie – 12,8 %
brzoskwinie – 12,5 %

banany – 12,2 %
mandarynki – 10,6 %
gruszki – 10,2 %
jagody – 10,0 %)
śliwki – 9,9 %
ananasy – 9,9 %
pomarańcze – 9,4 %

kliknij na poniższą ilustrację, aby otworzyć
link do filmu → "cały ten cukier"

Jedz świeżą i ekologiczną żywność – stosowanie diety opartej na świeżych pokarmach, bez konserwantów i dodatków, może uśmierzać objawy wyzwalane przez współistniejące schorzenia takie jak np. jelito drażliwe. Ekologiczna żywność pozwala uniknąć spożycia pożywienia zanieczyszczonego środkami ochrony roślin, składnikami nawozów i dodatkami do żywności, które mogą nasilać objawy zespołu jelita drażliwego, często towarzyszącego fibromialgii.

Unikaj kofeiny – uważa się, że fibromialgia jest związana nierównowagą substancji chemicznych w mózgu, które regulują nastrój i są często połączone z problemami snu i przewlekłym zmęczeniem. Istnieje pokusa, aby sztucznie i czasowo usunąć uczucie zmęczenia takim stymulantem jak kofeina. Ale takie działanie, na dłuższą metę, może przynieść więcej szkody niż pożytku. Mimo, że kofeina daje początkowo przypływ energii, to wpływa negatywnie na nasz sen, a jego niedobór leży u podłoża przewlekłego zmęczenia.

Należy unikać potraw smażonych i grilowanych - W trakcie smażenia, a zwłaszcza grilowania często dochodzi do powstawania egzogennych (powstających poza organizmem) groźnych dla zdrowia związków chemicznych. Powstawaniu ich sprzyja mocne przyrumienienie lub zwęglenie przyrządzanego pożywienia. Związki te określa się nazwą końcowe produkty zaawansowanej glikacji. Termin glikacja odnosi się do procesu gdy cukier przyłącza się samoistnie do białek (bez udziału enzymów) prowadzący do powstania końcowych produktów zaawansowanej glikacji, określanych skrótem AGE (ang. Advanced Glycation End-Products a review, plik pdf w języku angielskim).

Egzogenne AGE są praktycznie nieusuwalne z ustroju. Ponadto stwierdza się ich dużą oporność na enzymatyczną degradację. Działają destrukcyjnie i toksycznie na nasz organizm. Najbardziej narażony na działanie końcowych produktów glikacji jest układ krwionośny, serce, nerki, mózg i oczy. AGE zwiększają również poziom cukru we krwi, powodują wzrost masy ciała, bóle stawów, powodują kłopoty z zapamiętywaniem, niszczą kolagen i elastynę w naszej skórze, przez co skóra rozciąga się, wiotczeje i traci swą grubość. Nasze komórki i narządy wewnętrzne przestają działać. To samo dzieje się z naszym mózgiem. Słowem produkty glikacji niszczą nasz organizm.

Należy unikać pokarmów smażonych w głębokim tłuszczu – w trakcie takiej obróbki pokarmu może dochodzić do nadmiernego spożycia kwasu arachidonowego i kwasów tłuszczowych omega-6. O możliwej potencjalnej szkodliwości kwasu arachidonowego napisano na początku niniejszej kolumny. O tym, że nadmierne spożycie kwasów omega 6 może być szkodliwe można przeczytać w artykule kwasy tłuszczowe omega-6 wywołują stany zapalne. Aby temu zapobiec należy zadbać o odpowiednie proporcje pomiędzy spożyciem kwasów tłuszczowych omega-6 i kwasów tłuszczowych omega-3

Sprawdź tolerancję roślin psiankowatych – rodzina roślin z rzędu psiankowców obejmuje 102 rodzaje liczące ok. 2460 gatunków. Występują one na wszystkich kontynentach z wyjątkiem okolic okołobiegunowych. Do tej rodziny należą m. in. ziemniaki, pomidory, bakłażany, papryka i wiele innych. Są spostrzeżenia, że ich spożycie podobno może u n i e k t ó r y c h osób nasilać dolegliwości bólowe i procesy zapalne.
Według Arthritis Foundation pogląd, że spożycie warzyw roślin piankowatych może pogorszyć zapalenie stawów jest mitem. Uważają oni, że spożycie warzyw roślin piankowatych może przynieść korzyść.Badanie przeprowadzone w 2011 roku wykazało, że spożycie ziemniaków (należą do roślin psiankowatych) przez 6 tygodni spowodowało zmniejszenie zapalenia i uszkodzeń DNA u chorych z RZS.